گوش دادن فعال به معنی درک گفتار دیگران در ذهن خود است بدون اینکه قضاوتی بر شنیده ها داشته باشیم؛ با این تعریف شنیدن با گوش دادن متفاوت است. اگر بخواهیم به طور دقیق تر بررسی کنیم، شنیدن فعالیتی جسمانی و غریزی است و نیازی به یادگیری ندارد، چرا که دستگاه شنیداری ما به صورت غیر ارادی در اثر برخورد با صداها، تحریک شده و شنیدن احساس میشود؛ اما گوش دادن ،فعالیتی ذهنی است و پردازش های مختلفی روی شنیده ها انجام می گردد که اگر بخواهیم به خوبی به صحبت های طرف مقابلمان گوش کنیم، مهارت آن نیازمند یادگیری است. نکته ای که در گوش دادن فعالانه قابل توجه می باشد این است که تا به صحبت های طرف مقابل توجه نکنیم به ندرت ادراک صحبت ها صورت می گیرد.
به طور کلی ما با گوشهای خود میشنویم، اما با مغزمان گوش میدهیم؛ موضوعی که باید در اینجا مدنظر داشت این است که اگرچه ما با مغزمان گوش می دهیم اما دلیلی بر این نمی شود که بخواهیم برداشت های قضاوتی خود را نسبت به شنیده ها داشته باشیم چرا که این کار جزوی از خطاهای شناختی می باشد که افراد دچار می شوند که به آن ذهن خوانی و یا برچسب زدن بر گفتار فرد مقابل می گویند.
در گوش دادن فعالانه ما خود را در جایگاه فرد مقابل می گذاریم و با ارزش ها و شرایط او شروع به گوش دادن می کنیم که در این حالت به ندرت قضاوت نادرستی صورت می گیرد و اگر برداشتی هم داشته باشیم آن را با سوال با فرد مقابل مورد بررسی قرار می دهیم که “آیا درست شنیده ام؟!” تا برداشت ما از صحبت هایی که شنیده ایم صحیح باشد و فرد مقابل متوجه شود که ما کاملاً حرف او را متوجه شده ایم و درک می کنیم.
فواید و دستاوردهای گوش دادن فعالانه:
- تمرکز بر پیامهای دیگران.
- برداشت کامل و درک مناسبتر منظور دیگران.
- همدلی بیشتر.
- ابراز علاقه ، نگرانی و توجه به دیگران.
- تشویق دیگران به بیان و ابراز آزادانه و صادقانه مسائل خود.
- تقویت ارتباط و تعامل خود با دیگران.
- افزایش تفاهم ما با دیگران.
- ایجاد رابطه صمیمی تر با فرد مقابل.
- جلوگیری از سوء تفاهم ها.
- افزایش قدرت یادگیری.
- کمک به خودآگاهی و گسترش شناخت از خود و دیگران.
